_savremeni-sportski-menadzer.jpg "Savremeni sportski menadžer")
Jedna od najznačajnijih karakteristika funkcionisanja sportske organizacije je menadžment, odnosno pravilno i uspešno upravljanje njenim funkcijama, procesima i poslovima, a u nastavku ovog teksta fokusiraćemo se na ljude (zaposlene) koji vode ove procese u skladu sa utvrđenim propisima, merilima i standardima poslovanja, a koji su ključni za efikasno i uspešno ostvarenje planiranih organizacionih ciljeva u uslovima savremenog sportskog okruženja, tzv. menadžeri u sportu ili ti sportski menadžeri.
Pojam i uloga sportskog menadžera
Menadžeri u sportu su osobe koje obavljaju aktivnosti menadžmenta i koje su odgovorne za usmeravanje napora ka ostvarivanju ciljeva organizacije. Menadžer u sportu preduzima niz organizacionih aktivnosti, određuje koji će se poslovi raditi i ko će biti odgovoran za njih. Takođe, menadžer je osoba koja upravlja ljudima i poslovima i koja u tom upravljanju ima odgovarajući autoritet u zavisnosti od toga koju funkciju obavlja.
Ako sagledamo klasičnu podelu menadžera: Top menadžeri (generalni direktor, sportski direktor i sl.); Funkcionalni menadžeri (marketing menadžer, finansijski menadžer i sl.); i Operativni menadžeri (rukovodioci odeljenja - sektora, treneri i sl.). Top menadžeri koordiniraju rad, procese i funkcije na nivou cele organizacije; Funkcionalni menadžeri obavljaju poslove upravljanja procesima, poslovima i organizacionim strukturama; Operativni menadžeri su usmereni na operativno izvršavanje planova, rukovođenje, delom na organizovanje i po pravilu to su treneri i stručnjaci osposobljeni za određenu oblast.
U suštini sportski menadžeri predstavljaju ljude koji se bave i upravljaju svim procesima i funkcijama sportske organizacije, odnosno sportski menadžer je zaposleni koji formira deo organizacionog tima i u zavisnosti od nivoa na kojem se nalazi, odgovoran je za podelu nadležnosti nad ljudskim, finansijskim, materijalnim i drugim sektorima radi ostvarivanja ciljeva sportske organizacije.
Savremeni sportski menadžeri su pokretači akcija i ljudi, usmereni u pravcu ostvarenja postavljenih ciljeva (Dr. Dragan Životić).
Posao i odgovornosti sportskog menadžera
Posao menadžera u sportu je izrazito dinamičan, i u suštini sadrži niz aktivnosti usmerenih ka ostvarivanju postavljenih ciljeva sportske organizacije, koje se pak sastoje od osnovnih elemenata menadžmenta, među kojima su: predviđanje, planiranje, organizovanje, odlučivanje, rukovođenje, koordinisanje i kontrola.
Prilikom predviđanja, sportski menadžeri, vrše procenu i projekciju nekog budućeg događaja ili stanja koji bi mogli da utiču na budućnost sportske organizacije. Prilikom planiranja, menadžeri primaju, skladište, prate i šire informacije, oni isto tako donose odluke o strategiji. Prilikom organizovanja menadžeri uspostavljaju odnose između ljudi i aktivnosti i donose odluke o raspoređivanju i korišćenju resursa. Prilikom rukovođenja (koordinisanja), uz potrebne informacije i odgovarajuću komunikaciju, menadžeri se koriste svojim autoritetom da bi postigli cilj. Dok je kontrolisanje zasnovano na informacijama o poslovanju i odlukama koje se donose radi korekcija poslovanja (Henry Mintzberg).
Poslovi sportskog menadžera mogu se sagledati kroz sedam podgrupa: 1. Razjašnjavanje i ustanovljavanje ciljeva; 2. Izbor načina, pristupa i aktivnosti pomoću kojih će se cilj ostvariti; 3. Dodeljivanje određenih poslova ljudima u organizaciji; 4. Motivisanje i usmeravanje ljudi da ostvare određeni cilj; 5. Koordinacija njihovih aktivnosti; 6. Ocenjivanje pojedinačnog i sveukupnog učinka u organizaciji; 7. Preduzimanje korektivnih mera u slučaju potrebe (Edita Kastratović, 2004).
Pored toga, deo menadžerskog posla je da identifikuje potrebe za osposobljavanjem i profesionalnim treningom lica (saradnika) za koja je odgovoran, kao i da sačini plan njihovog razvoja, koji će sprovesti uz korišćenje resursa unutar i van sportske organizacije.
Iz navedenog možemo zaključiti da posao sportskog menadžera obuhvata raznovrsne aktivnosti kojima se obezbeđuje dalji napredak i razvoj organizacije, a među kojima su definisanje strategije organizacije, donošenje odluka, koordinacija i kontrola poslova, vođenje kadrovske politike, rukovođenje ljudskim i materijalnim resursima, kontrolisanje i evaluacija ostvarenih ciljeva... Menadžeri obavljaju značajne poslove u definisanju strategije organizacije, organizovanju radnih timova, koordinaciji rada članova tima, ali i nastoje da stvore uslove koji će njihovim saradnicima obezbediti da ostanu na liniji ostvarivanja zajedničkog cilja na nivou organizacije.
Menadžer je sličan lekaru opšte prakse, budući da on treba da prepozna simptome problema, dijagnosticira problem, utvrdi uzroke nastanka problema, utvrdi metode za otklanjanje tih problema, i na kraju sprovede terapiju - Charles Handy
Menadžeri zauzimaju različite nivoe u organizaciji. Od nivoa na kome se nalaze, zavisi i stepen njihove odgovornosti. Kao što se uloge i poslovi sportskih menadžera mogu razlikovati, tako se na različitim nivoima menadžmenta javljaju i različiti nivoi odgovornosti, koji rastu sa porastom nivoa menadžmenta. Sportski menadžeri su u zavisnosti od funkcije, nivoa i uloge, odgovorni za upravljane ljudskim resursima, komunikacijom, moralom i kulturom unutar organizacije, promovisanje vrednosti organizacije, kao i za pokretanje i upravljanje promenama unutar organizacije.
Odgovornost menadžera počinje obavezom da programske aktivnosti pretoči u konkretne poslove.
Sposobnosti i osobine sportskog menadžera
Menadžerske sposobnosti su usmerene pre svega na znanje iz menadžmentske oblasti i sposobnosti korišćenja svih funkcija menadžmenta (predviđanje, planiranje, organizovanje, rukovođenje, koordinisanje i kontrolisanje). Menadžmentske sposobnosti se odnose i na međuljudske odnose, odnosno na one sposobnosti koje omogućavaju posredovanje među ljudima, komuniciranje, razumevanje i motivisanje pojedinaca i grupa u organizaciji i izvan nje.
Prema Ichak Adizes-u, sportski menadžer treba biti obrazovan, kreativan i logičan, orijentisan na postizanje rezultata, na ljude i organizaciju, intuitivan, ali ipak racionalan, pun razumevanja za ljudske potrebe i i potrebe same organizacije.
Sposobnost kreiranja vizije, misije, ciljeva i strategije, kao i njihova implementacija u život organizacije, upravljanje promenama, komunikativnost, sposobnost da se stalno uči, intuitivnost, samouverenost, kreiranje novih vrednosti... samo su neke od osobina savremenog sportskog menadžera koje zahteva nova tehnologija, nov način poslovanja i nov (savremeni) stil života. Svojim veštinama i znanjem, savremeni sportski menadžeri, pre svega, treba da podstiču svoje saradnike, da ih motivišu i da rešavaju eventualne nesporazume ili teškoće u poslovanju.
Menadžer u sportu mora biti spreman na česte susrete sa ljudima, pa samim tim, treba da bude društvena i komunikativna osoba, pristojnog i prijatnog izgleda, uvek ljubazna i puna entuzijazma. Pored toga potrebno je da poseduje radni elan i da bude spreman na rad bez fiksnog radnog vremena (Edita Kastratović).
Na osnovu navedenog možemo zaključiti da sportski menadžeri moraju da poseduju osnovna stručno-tehnička znanja iz oblasti sporta, pored toga moraju znati da predviđaju, planiraju, organizuju, rukovode i kontrolišu, odnosno da poznaju primarne funkcije menadžmenta i procese sportske organizacije.
Osobine dobrog sportskog menadžera su fleksibilnost i sposobnost da se kreće za modernim promenama, tako da sportska organizacija i značajnije, ljudi u toj sportskoj organizaciji nastave da rastu i kreću se napred u budućnost (Dr. Čedomir Lj. Ljubenović).
Zaključak
Sportski menadžeri u današnjem sportskim organizacijama trebaju biti svesni promenljivih mišljenja i ideja, učenja i potrebe inkorporiranja svega onoga što najbolje funkcioniše u njihovom okruženju. Savremeni sportski menadžeri moraće da razviju i usavrše određene specifične karakteristike koje proizilaze iz specifičnosti samog sporta, odnosno njegovih grana i sportsko poslovnih funkcija, iz čega će proizići specijalizovani sportski memadžeri (npr. Menadžer sportskih događaja, Marketing menadžer, Menadžer za odnose sa javnošću, itd.).
Sportski menadžeri u današnjem sportskim organizacijama trebaju biti svesni promenljivih mišljenja i ideja, učenja i potrebe inkorporiranja svega onoga što najbolje funkcioniše u njihovom okruženju. Savremeni sportski menadžeri moraće da razviju i usavrše određene specifične karakteristike koje proizilaze iz specifičnosti samog sporta, odnosno njegovih grana i sportsko poslovnih funkcija, iz čega će proizići specijalizovani sportski memadžeri (npr. Menadžer sportskih događaja, Marketing menadžer, Menadžer za odnose sa javnošću, itd.).
Menadžeri koji žele da izgrade organizaciju sposobnu da preživi više generacija, pre svega moraju obratiti pažnju na razvoj zaposlenih. Budući da savremeni teoretičari naročitu pažnju usmeravaju na čoveka, odnosno na međuljudske odnose u organizaciji, kao i na značaj ljudskog resursa u ostvarivanju ciljeva organizacije. Oni smatraju da su koordinacija među ljudima, usmerenim na postizanje cilja, komunikacija, motivacija i rešavanje konflikata najznačajniji elementi upravljanja organizacijom.
Imajući u vidu da je svaka aktivnost savremenih sportskih menadžera orijentisana na mnoštvo vidljivih i nevidljivih međuljudskih odnosa, savremeni sportski menadžeri svojim delovanjem prvenstveno moraju da doprinesu kako svom ličnom razvoju, tako i razvoju svojih saradnika, iz čega će neminovno proisteći i razvoj sportske organizacije koju vode, ali i sporta u celini.
Kao menadžer nikada ne iskorišćavajte ljude. Vaše je da se starate da se na najbolji način iskoriste njihovi talenti i sposobnost. - Ser T. Konran
Literatura:
Liderstvo u sportu - Dr. Slobodan Sv. Životić
Upravljnje u sportu - Dr. Dragan Životić
Menadžment i marketing u sportu - Dr. Čedomir Lj. Ljubenović
Sportski menadžment - Milan Tomić,
Osnove menadžmenta sa menadžmentom u sportu - Edita Kastratović, 2004.
Menadžment - Mr. Slobodanka Janković; Mr. Oliver Momčilović; Mr. Lidija Miletić; Dipl. ecc. Vladan Janković
Sport management and administration - David C. Watt
