_Arthrologija.jpg "Arthrologija")
Zglob spoj (articulatio) predstavlia spoj između dve ili više kostiju. U odnosu na pokretljivost. zglobovi se dele na pokretne i nenokretne.
Nepokretni zglobovi (svnarthroses) dele se na vezivne hrskavične i koštane spojeve. Vezivni spoj (articulatio fibrosa)je onaj kod kojeg kosti povezuje vezivno tkivo. Ovo vezivno tkivo može biti u vidu čvrstih vezivnih snopova (syndesmosis) ili opni (membranae). U ove spojeve ubrajaju se i šavovi (suturae). spojevi između ivica dve pljosnate kosti. Posebnu vrstu vezivnog spoja predstavlja klinasti spoj (gomohosis) kod koje je zub usađen u zubni nastavak vilice. Hrskavičavi spoj (articulatio cartilaginea) je spoj kod kojeg su kosti povezane hrskavičavim tkivom. Kada je to hijalinska hrskavica onda se ovaj spoj naziva sinhondroza (synchondrosis) a ukoliko ie fibrozna hrskavica, onda je to simfiza (symphysis). Kod odraslih obično dolazi do okoštavanja hijaline hrskavice i pojave koštanog spoja (synostosis).
Pokretni zglobovi (diarthroses s. articulationes synoviales)su složenije grade. Kod ovih zglobova postoje glavni i sporedni elementi zgloba. Glavni elementi zgloba su zglobne površine, zglobna čahura i zglobna šupljina. Zglobne površine (fades articulares) su delovi kosti čiji su oblici međusobno prilagođeni i obloženi tankim slojem zglobne hrskavice (cartilago articularis). Zglobna čahura je čvrsta vezivna opna koja obuhvata u celini zglobne površine. Izgrađuju je dva lista, spoIjašnji, vezivni (membrana flbrosa) i unutrašnji, sinovijalni (membrana synovialis). Zglobna šupljina (cavitas articularis) je uzani prostor koji se nalazi unutar zglobne čahure. Ovaj prostor je ispunjen malom količinom sluzave tečnosti koju luči sinovijalni list, a koja obezbeđuje ishranu zglobnih hrskavica i smanjuje trenje zglobnih površina.
Sporedni elementi zgloba su zglobne veze i vezivno-hrskavične ploče. Zglobne veze (ligamenta) su snopovi, trake vezivnog tkiva koji pojačavaju zglobne čahure doprinoseći čvrstini i stabilnosti zgloba. Ligamenti pasivno učvršćuju zglobove, tako da ograničavaju njihovu pokretljivost. Vezivno-hrskavične ploče su umetnute između zglobnih površina, i imaju ulogu da svojim oblikom prilagođavaju nesrazmernost zglobnih površina, a svojom elastičnošću ublažavaju pritisak na zglobne površine. Mogu biti u obliku zglobnog koluta (discus articularis) koji je nalik okrugloj ploči, u vidu meniskusa (meniscus) koji je polumesečastog oblika ili su u vidu kružne čašične usne (labrum) koja je prstenastog oblika i koja proširuje jednu od zglobnih površina.
Zglobovi glave i vrata
U predelu glave su nepokretni zglobovi, i to uglavnom, šavovi (suturae). Jedini pokretni zglob glave je donjovilični zglob (articulatio temporomandibularis) kojim se spaja glava donje vilice (caput mandibulae) sa viličnom jamom slepoočne kosti (fossa mandibularis). Zglobovi glave sa vratom su gornji (art. atlantooccipitalis) i donji zglob glave (articulatio atlantoaxialis).
style="display:block; text-align:center;"
data-ad-layout="in-article"
data-ad-format="fluid"
data-ad-client="ca-pub-3680394444982515"
data-ad-slot="6919562611">
Zglob kičmenog stuba (articulationes vertebrale)
Ovi zglobovi su spojevi pršljenskih tela i zglobnih nastavaka dva susedna oršliena (artt. zygapohysiales). Zglob pršljenskih tela (articulatio intervertebralis) je spoj između tela dva susedna pršljena, između kojih je umetnut vezivno-hrskavičavi kolut (discus intervertebralis). Međupršljenski kolut se sastoji iz obodnog, vezivnog prstena (anulusfibrosus) i središnjeg, mekanog jedra (nucleus pulposus). Ove spojeve pojačavaju, skoro čitavom dužinom kičmenog stuba, prednja (lig. longitudinale anterius) i zadnja uzdužna veza (lig. longitudinale posterius). Pokreti kičmenog stuba su pregibanje (flexio), opružanje (extensio), bočno savijanje (lateroflexio) i uvrtanje (torsio) kičmenog stuba.
Zglobovi gornjeg ekstremiteta (articulationes membri superioris)
Zglobove gornjeg ekstremiteta ili ruke, čine zelobovi ramenog poiasa (articulationes cinguli pectoralis) i zglobovi pokretnog dela ruke (articulationes membri superioris liberi). Zglobovi ramenog pojasa su ključno-natpiećni (art. acromioclavicularis) i grudno-ključni zglob (art. sternoclavicularis). Zglobovi slobodnog dela ruke su rameni zglob (art. humeri), lakatni zglob (art. cubiti). zglob ručja (art. radiocarpalis) i zalobovi šake (articulationes manus).
Rameni zglob (articulatio humeri) je spoj gornjeg okrajka ramenice i lopatice. Zglobne površine su na gornjem okrajku ramenice, glava (caput humeri), a na spoljašnjem uglu lopatice je čašična jama (cavitas glenoidelis). Čašičnoj jami je kao pridodat vezivno-hrskavični prsten, čašična usna (labrum glenoidale) koja proširuje i produbljuje zglobnu površinu. Fibroznu opnu zglobne čahure pojačavaju kljunsko-ramenjačna veza (lig. coracohumerale) i čašično-ramenjačne veze (ligg. glenohumeralia). Zglob ramena je najpokretljiviji zglob čovečijeg tela. Pokreti u ovom zglobu su: pregibanje (flexio), opružanje (extensio), odvođenje (abductio), privođenje (adductio), unutrašnje obrtanje (uvrtanje) i spoljašnje obrtanje (izvrtanje). Povezivanjem većine navedenih pokreta moguće je i kružno kretanje u zglobu ramena (circumductio).
Zglob lakta (articulatio cubiti) ie spoj nadlakta sa podlaktom. To ie složen zglob (nn composita) koji povezuje tri kosti, donji okrajak ramenice (humerus) sa gorniim okrajcima žbice (radius) i lakatne kosti (ulna). U njegov sastav ulaze tri zgloba, ramenjačno-lakatni zglob (art. humeroulnaris) kod kojeg se spajaju kolotur ramene kosti (trochlea humeri) i koloturni urez (inđsura trochlearis) lakatne kosti, ramenjačno-žbični zglob (art. humeroradialis) spaja glavicu ramene kosti (capitulum humeri) i jamicu glave žbice (fovea capitis radii), i gornji žbično-lakatni zglob (art. radioulnaris proximalis) kod kojeg se spajaju obim glave žbice (circumferentia articularis) i žbični urez (incisura radialis) na lakatnoj kosti. Veze zglobne čahure su unutrašnja (lig. collaterale ulnare), spoljašnja pobočna veza (lig. collaterale radiale) i prstenasta veza žbice (lig. anulare radi). U zglobu lakta izvode se pokreti pregibanja (flexio) i opružanja (extensio) i pokreti uvrtanja (pronatio) i izvrtanja (supinatio)
Zglob ručja (articulatio radiocarpalis) je spoj između podlakta i šake. U ovom složenom zglobu spajaju se donji okrajak žbice i gornje strane prve dve kosti prvog reda ručja, čunaste (os scaphoideum) i polumesečaste (os lunatum). Između zglobnih površina je vezivno-hrskavićni kolut (discus articularis). Zglobnu čahuru pojačavaju, prednje zglobne veze, pobočne veze i zadnja veza. U zglobu ručja izvode se pokreti pregibanja (flexio), opružanja (extensio), odvođenja (abductio) i privođenja (adductio). Povezivanjem nabrojanih pokreta moguć je pokret kružnog kretanja (circumductio).
Zglobovi donjeg uda (articulationes membri inferioris)
Zglobovi donjeg ekstremiteta ili noge dele se na zglobove karličnog pojasa (articulationes cinguli pelvici) i zglobove slobodnog dela noge (articulationes membri inferioris liberi). Zglobovi karličnog pojasa su zglob izmedu stidnih kostiju (symphysis pubica) i krsno-bedreni zglob (art. sacroiliaca). Zglobovi slobodnog dela noge su: zglob kuka (art. coxae), zglob kolena (art. genus), golenjačno-lišnjačni zglob (art. tibiofibularis), gornji skočni zglob (art. talocruralis) i zglobovi stopala (articulationes pedis).
Zglob kuka (articulatio coxae) je spoj izmedu karlične kosti (os coxae) i gornjeg okrajka butne kosti (femur). Zglobne površine su polumesečasta zglobna površina (facies lunata) na čašici (acetabulum) karlične kosti i glava butne kosti (caput femoris). Polumesečastu zglobnu površinu proširuje i produbljuje vezivno-hrskavični prsten, čašična usna (labrum acetabulare). Zglobnu čahuru (capsula articularis) čini spoljašnja, vezivna opna (membranu fibrosa) i unutrašnja, sinovijalna opna (membrana synovialis). Unutar zglobne čahure, u zglobnoj šupljini, nalazi se veza glave butne kosti (lig. capitis femoris). Zglobne veze koje pojačavaju zglobnu čahuru su bedreno-butna veza (lig. iliofemorale), preponskobutna veza (lig. pubofemorale) i sedalno-butna veza (lig. ischiofemorale). Zglob kuka je dobro pokretan. U njemu se izvode pokreti pregibanja (flexio), opružanja (extensio), privodenja (adductio), odvođenja (abductio), i pokreti unutrašnjeg i spoljašnjeg obrtanja (rotatio). Udruživanjem većine navedenih pokreta mogući su i ograničeni kružni pokreti (circumductio.)
Zglob kolena (articulatio genus) povezuje natkolenicu sa potkolenicom. U ovom zglobu spajaju se donji kraj butne kosti (femur), gornji okrajak golenjače (fibia) i čašica (patella).Zglobne površine na butnoj kosti su kondili butne kosti (condylus lateralis et medialis) i zglobna površina za čašicu (facies patellaris). Na golenjači zglobna površina je gornja zglobna površina golenjače (facies articularis superior tibiae). Zglobna površina na čašici je njena zadnja strana (facies articularis patellae). Između zglobnih površina butne kosti i golenjače, umetnute su vezivno-hrskavične tvorevine, meniskusi, spoljašnji (meniscus lateralis) i unutrašnji (meniscus medialis). Oni prilagođavaju nesrazmernost između zglobnih površina ovih kostiju i prate pokrete u zglobu kolena pomerajući se napred pri opružanju kolena i nazad pri pregibanju kolena. Zglobnu čahuru (capsula articularis) pojačavaju, prednja, čašična veza (lig. patellae), bočne, spoljašnja (lig. collaterale fibulare) i unutrašnja (lig. collaterale tibiale), i zadnje veze koje predstavljaju pojačanja tetiva okolnih mišića. U samoj zglobnoj šupljini nalaze se snažne ukrštene veze zgloba kolena, prednja (lig. cruciatum anterius) i zadnja (lig. cniciatum posterius).Zglobom kolena izvode se pokreti pregibanja (flexio), opružanja (extensio) i vrlo ograničeni pokreti spoljašnjeg i unutrašnjeg obrtanja (rotatio) kolena.
Gornji skočni zglob (articulatio talocruralis) je spoj između donjih okrajaka kostiju potkolenice (tibia et Fibula) i tela skočne kosti (talus). Fibroznu opnu zglobne čahure po jačavaju unutrašnja pobočna veza, označena kao deltasta veza (lig. deltoideum) i spoljašnje pobočne veze. Gornjim skočnim zglobom izvode se pokreti pregibanja (flexio), pri kome se gornja strana stopala kreće ka potkolenici, i opružanja (extensio), pri kome se gornja strana stopala kreće u suprotnom smeru, odnosno udaljava se od prednje strane potkolenice.
