Kretanje krvi u sistemu krvnih sudova naziva se krvotok. Sistem krvnih sudova je zatvoreni sistem, koji se, počevši od velikih arterijskih sudova koji polaze iz srca, rasipa u sve sitnije grane do kapilara, koji se na periferiji i ka srcu stapaju ponovo u sve veće grane - vene, koje se krupnim venskim sudovima ulivaju u srce. Kretanje krvi u sistemu krvnih sudova omogućeno je pravilnim, ritmičnim radom srca i elastičnošću krvnih sudova. Srce je centralni organ krvotoka, odnosno kardiovaskularnog sistema.
Kardiovaskularni sistem je transportni sistem tela. Njime se prenosi kiseonik iz pluća do tkiva, a ugljen-dioksid iz tkiva do pluća. Njime se, takođe, prenose hranljive materije iz digestivnog trakta do ćelija tela, a metaboličke materije od ćelija tkiva do bubrega, odakle se eliminišu preko mokraće. Kardio-vaskularnim sistemom prenose se hormoni od žlezda sa unutrašnjim lučenjem do različitih organa tela. Krvlju se prenosi i toplota iz pojedinih delova tela do kože, preko koje se suvišna toplota otpušta.
Srce predstavlja šuplji mišićni organ, koji ima ulogu pumpe, jer se ritmički kontrahuje što izaziva neprekidno odnosno kontinuirano kretanje krvi u dva kruga ili krvotoka. Razlikuju se veliki krvotok i mali krvotok. Veliki krvotok počinje u levoj komori, iz koje se krv putem aorte i njenih manjih arterija rasipa u ogroman broj kapilara. Kapilari u perifernim tkivima slivaju se u vene koje postaju sve veće tako da se na kraju preko dva krupna venska stabla - gornje i donje šuplje vene ulivaju u desnu pretkomoru. Tu se i završava veliki krvotok koji povezuje srce sa periferijom.
Mali krvotok iz desne komore putem plućne arterije odvodi krv u pluća, u kojima se putem bezbroj plućnih kapilara krv raznosi. U njima se procesom oksigenacije u krv unosi kiseonik a otpušta ugljen-dioksid. Plućni kapilari spajaju se u vene, koje što su bliže srcu postaju sve veće, da bi se na kraju sva krv iz pluća, preko četiri plućne vene, ulila u levu pretkomoru, gde se i završava mali krvotok koji povezuje srce sa plućima
Srce je pumpa koja omogućava cirkulaciju krvi kroz organizam. Srce je sačinjeno od dve pumpe, jedna je leva strana srca koja pumpa krv iz pluća do tkiva, a druga je desna strana srca koja pumpa krv koja se vraća iz tkiva u pluća. Krv koja se ispumpava iz leve strane srca je svetlocrvene boje zbog prisustva jiseonika, koji se vezuje za krv u plućima. Krv se pumpa iz leve strane srca u aortu, a zatim prolazi arterije i arteriole do kapilara. Pri prolasku kroz kapilare krv otpušta kiseonik i dobija tamnoplavu boju. Ova krv se vraća u desnu stranu srca, koja pumpa krv u plućnu arteriju i u pluća. U plućima krv ponovo vezuje kiseonik i postaje svetlocrvena. Iz pluća krv se vraća u levu stranu srca kroz plućne vene.
style="display:block; text-align:center;"
data-ad-layout="in-article"
data-ad-format="fluid"
data-ad-client="ca-pub-3680394444982515"
data-ad-slot="6919562611">
Svaka strana srca sadrži dva odeljka: pretkomoru i komoru. Komore imaju najvažniju ulogu u cirkulaciji krvi. Pri svakom otkucaju srca iz leve komore ispumpa se priblizno po 70 ml krvi. Taj volumen krvi naziva se udarni ili sistolni volumen i definiše se kao količina krvi koja se ispumpa iz leve komore u aortu pri jednoj sistoli. Isto toliko ispumpa se iz desne komore u plućnu arteriju. Normalno, u miru, srce načini oko 70 otkucaja u minutu. To se naziva frekvencija rada srca. Množenjem udarnog volumena i frekvencije srca dobija se volumen krvi koji se iz srca ispumpava za 1 min. Ta vrednost se naziva minutni volumen krvi. Treba znati da organizam odrasle osobe sadrži oko 5l krvi. Kada minutni volumen iznosi 30l, onda ista krv procirkuliše šest puta u minutu kroz organizam, tako da srednje vreme cirkulacije iznosi samo oko 10 sekundi.
Srčani ciklus se sastoji iz dve faze: faze kontrakcije srca, koja se naziva sistola i faze dekontrakcije srca, koja se zove dijastola. Za vreme sistole krv se iz srca pumpa, a za vreme dijastole krv pritiče u srce. Svaka sistola je praćena dijastolom a posle dijastole nastaje sistola itd. Trajanje jedne sistole i jedne dijastole čini srčani ciklus. Normalno, u miru, frekvencija rada srca iznosi oko 75/min, tako da jedan srčani ciklus traje oko 0,8 sekundi.
Srčani ciklus počinje sistolom pretkomora, koja traje 0,1 s. Po završetku sistole pretkomora, nastaje dijastola pretkomora, koja traje 0,7 s. Kratko trajanje sistole pretkomora ne ometa punjenje komora krvlju, zbog toga što od ukupne količine krvi koja dospe u komore u toku srčanog ciklusa, samo se 30% krvi upumpa usled sistole pretkomora. Sve ostalo, tj. oko 70% krvi se pasivno ulije u komore direktno iz velikih vena, kroz pretkomore, usled malog pritiska u komorama.
Sistola komora nastaje odmah posle sistole pretkomora i traje 0,3 s. Za vreme sistole komora iz leve i iz desne komore ispumpa se po 70 ml krvi. U svakoj komori ostaje po 50-60 ml krvi, tako da komore nikad nisu prazne. Ta krv čini zapreminu, ili volumen krvi na kraju sistole. Posle sistole komora nastaje dijastola komora, koja traje 0,5 s. U toku dijastole komore se pune krvlju, tako da se u svaku komoru ulije onoliko krvi koliko se ispumpa za vreme sistole komore, tj. oko 70 ml, što sa krvlju koja se već nalazi u komorama čini 120-130 ml. Ta zapremina krvi naziva se volumen na kraju dijastole.
U toku srčanog ciklusa krv je usmerena tako da cirkuliše iz pretkomora u komore, a iz komora u aortu, odnosno plućnu arteriju. Krv se iz srca usmerava pomoću valvula (zalizaka) srca, koji imaju ulogu ventila. Svaka komora srca ima valvule na ulaznom i na izlaznom otvoru. Valvule srca su takve strukture da dopuštaju kretanje krvi samo u jednom pravcu. Na početku sistole komora pretkomorno-komorne valvule se zatvaraju, a neposredno iza toga semilunarne valvule se otvaraju. Usled toga krv ne može da se vrati u pretkomore, već izlazi iz komora u velike arterije. Na početku dijastole komore semilunarne valvule se zatvaraju i sprečavaju vraćanje krvi u komore. Neposredno posle toga pretkomorno-komorne valvule se otvaraju, pa se krv iz pretkomora uliva u komore.
