_Sportski-dogadjaj.jpg "Sportski događaj")
Sportski događaji (engl. sporting events) predstavljaju podgrupu javnih dogadaja, koji predstavljaju sve zabavne i umetničke događaje koji se izvode pred gledaocima, odnosno bilo koje organizovane manifestacije (projekte, dešavanja, atrakcije ili privlačna zbivanja) u oblasti sporta. Pod sportskim događajem se najčešće podrazumevaju različite aktivnosti organizatora koje su usmerene na ponudu programa određenoj sportskoj publici sa ciljem ostvarivanja sportskog rezultata. Sa druge strane, sportski događaji se mogu posmatrati, i u širem kontekstu, u kojem nije od primarnog značaja ostvarivanje sportskog rezultata, nego se više izražava njihov ne takmičarski karakter. U ovom slučaju, sportski događaji obuhvataju i rekreaciju, relaksaciju, zabavu, odnosno razonodu.
Događaj predstavlja skup ograničenog trajanja, na određenom mestu, u određeno vreme, sa određenim učesnicima, motivima i ciljevima okupljanja (Dr. Tatjana Pivac i sar).
Sportski događaj predstavlja jedan od najosnovnijih stubova sportskih ali i marketing resursa bilo kog sportskog društva, kluba, organizatora takmičenja ili bilo kog sportiste i trenera.
Sportski događaji, danas, u suštini, predstavljaju široki društveni fenomen savremene civilizacije, s obzirom da njihovo održavanje (realizacija) predstavlja vrlo složen proces koji uključuje učestvovanje velikog broja ljudi različitih stručnih profila, i iz različitih oblasti koje su bliske sportu, a koji su zaduženi za obavljanje svih onih procesa i funkcija od kojih zavisi realizacija i uspešnost određenog sportskog događaja (sportisti, treneri, menadžeri, sponzori, mediji, posetioci/ gledaoci i dr.), tako da ćemo u nastavku teksta, pokušati da bliže predstavimo, odnosno objasnimo problematiku vezanu za sportske događaje...
Sportski događaji kroz istoriju?
Na osnovu arheoloških iskopina i etnografskih dokaza, sasvim sigurno se može zaključiti da su postojale mnoge i raznovrsne sportske i atletske svečanosti, i to još pre nastanka velikih carstava koja se smatraju početkom civilizovanog uređenja.
Takođe, sportske događaje, kroz istoriju, beleže i antički istoričari kao značajan i prestižan oblik društvenih aktivnosti, npr. postoje neka verovanja da su se u Mikeni već u četvrtom milenijumu pre naše ere održavale konjske trke, da su se u Mesopotamiji u trećem milenijumu održavale trke dvokolica, streljačka nadmetanja, borbe štapovima i druga paramilitarna atletska obuka, kao i da su negde oko 2300. godine pre naše ere u području reke Ind održavale trke konja i dvokolica, i borilačka nadmetanja (Crashmore, 2000). Slično tome postoje indicije da su se starosedeoci Amerike loptali, stanovnici Amazonije i Papue nadmetali u rvačkim borbama, da su se stanovnici Afrike nadmetali u skoku u vis i sl. . a svim ovim dešavanjima (događajima) bilo je zajedničko da su privlačila mnoštvo posmatrača.
Nakon srednjevekovne pauze, u kojoj osim održavanja turnira plemića u borilačkim veštinama, nije bilo značajnih sportskih događaja. Obnavljanjem Olimpijskih igara, sportski događaji postaju sve učestaliji, u formi nacionalnih i međunarodnih takmičenja, sa veoma razuđenim programom, namenom i pravilima održavanja. Sportski događaji su ubrzo nakon toga postali sastavni deo društvenog života kod velikog broja naroda i država, tako da su se sve češće države (nacije) pojavljivale kao pokrovitelji, suorganizatori, odnosno domaćini popularnih sportskih dešavanja/ događaja, što se održalo do današnjih dana.
Pojam i karakteristike sportskog događaja?
Svaki događaj ima karakteristike koje ga razlikuju od drugih događaja (manifestacija). Posmatrano iz ugla teorije sporta sportski događaj predstavlja mesto i aktivnost na kome se u odnosu na protivnika određuje mera sopstvene vrednosti ukoliko je u pitanju takmičenje, ali i druženje, zabava i razonoda ukoliko se radi o događaju u kome ostvarivanje sportskog rezultata nije primarno.
Sportski događaj takođe možemo pokušati da sagledamo i kroz zbir karakteristika, koje su prisutne u praksi njegovog organizovanja, među kojima su: Sportsko - takmičarska karakteristika - u kojoj se ostvaruje cilj vezan za sportski rezultat; Ekonomsko - marketinška karakteristika - u kojoj organizatori događaja traže mogućnosti i načine organizacije sportskog događaja sa finansijskim efektima; Propagandno - medijska karakteristika - u kojoj se ostvaruje prezentacija događaja široj javnosti; Edukativna karakteristika - u kojoj sportisti i sportske organizacije neposredno i posredno utiču na sportsko i etičko obrazovanje (edukaciju) sportskog auditorijuma (Prof. dr. Milan Tomić, 2001).
Karakteristike sportskog događaja mogu se posmatrati i kao elementi utvrđivanja koncepcije određenog takmičenja i njegovih ciljeva, u zavisnosti od različitog akcentovanja jedne od karakteristika događaja.
Na osnovu navedenog, možemo zaključiti da suštinu sportskog događaja predstavlja vrlo složen kompleks različitih dejstava, u kome učestvuju svi koji su bliski na bilo koji način sportu: od kompletne organizacione strukture događaja, do sportista, trenera, menadžera, sponzora, sredstva masovnog informisanja, neposrednih gledalaca i širokog sportskog auditorijuma.
Sportski događaj u suštini predstavlja specifično osmišljenu ponudu ograničenog trajanja u čijoj osnovi se nalazi odgovarajuća ideja, koja se sa zajedničkim angažovanjem izvršilaca i materijalnih sredstava ispoljava kao originalna idejna ponuda.
Vrste i oblici sportskih događaja?
Pojava kapitalizma, novih proizvoda i društvenih odnosa, kao i nov način života otvorili su put svestranijem razvoju sve većeg broja različitih sportskih događaja. Sportski događaji, danas, obuhvataju široku lepezu manifestacija u oblasti sporta, od onih najjednostavnijih i najmanje zahtevnih (lokalni turniri, takmičenja sportista rekreativaca, pojedine utakmice u najnižim rangovima takmičenja, sportsko-promotivne manifestacije), preko amaterskih turnira, liga i drugih manifestacija u oblasti takmičarskog sporta, profesionalnih takmičenja, pa sve do Evropskih i Svetskih prvenstava, Olimpijskih igara i ostalih visoko - komercijalnih (vrhunskih) sportskih događaja (J. Šurbatović).
Takođe, sportski događaje, možemo podeliti i prema značaju i nivou, njihovom rangu, odnosno po principu forme, sportskog kvaliteta, po uzrasnom principu, po geografskom principu, po principu tipologije sporta, po principu raznovrsnosti i kompleksnosti, po principu grana sporta, po principu nivoa prezentovanja, i sl. Pored toga sportski događaji mogu biti takmičarskog ili rekreativnog karaktera, namenjeni prikupljanju finansijskih fondova, zadovoljavanju socijalnih ciljeva ili jednostavno namenjeni dobroj zabavi.
Ukoliko u obzir uzmemo, najzastupljenije termine u savremenoj sportskoj literaturi, u tom slučaju, najčešća podela sportskih događaja bila bi na: Međunarodne sportske događaje, Nacionalne sportske događaje, Regionalne sportske događaje, Lokalne sportske događaje i dr;
Imajući u vidu, ovakav vid podele, Međunarodne sportske događaje predstavljaju manifestacije u oblasti sporta od posebnog značaja i organizuju se u koordinaciji sa nadležnim međunarodnim sportskim federacijama, nacionalnim savezima, a uz podršku država, regija ili jedinica lokalne samouprave. Nacionalni sportski događaji organizuju se na nivou jedne države i najčešće predstavljaju pretpostavku za učešće klubova, reprezentacija i pojedinaca na međunarodnim takmičenjima. Regionalni i lokalni sportski događaji su najmasovnije manifestacije koje se svakodnevno odvijaju i koje predstavljaju najširu bazu za opšti razvoj sporta na nivou svake države (J. Šurbatović).
Značaj soprtskih događaja?
Zbog svog prisustva u svim nivoima obrazovanja, sport je postao satavni deo života skoro svakog čoveka na svetu i jedan od najrasprostranjenijih oblika zabave i razonode. Sa napretkom u organizovanju društvenog života primećuje se i razvoj sportskih događaja u današnjem obliku. U današnje vreme, sportski događaji imaju veliki značaj, kao možda nikad pre, kad je u pitanju utrošak slobodnog vremena ljudi (savremenog čovečanstva), što je dovelo do toga da Države i njihove Vlade sve više podržavaju i promovišu sportske događaje, kao deo svoje strategije razvoja.
Sportski događaji se najčešće organizuju kako bi se zadovoljile socijalne, odnosno društvene potrebe posetilaca/ učesnka. Pored toga, organizovanje sportskog događaja nameće organizatorima da unaprede programe i sopstvene izvođačke karakteristike (kapacitete), i kao takvi predstavljaju odlično sredstvo promocije i stvaranja povoljnog imidža sportske organizacije.
Savremeni (profesionalni) sportski događaji postali su prepoznatljivi i po stepenu značaja pobede pojedinaca, timova i reprezentacija. Pored snažno izraženog takmičarskog aspekta, savremeni sportski događaji poprimaju karakteristike šou biznisa (show business-a) i karnevala. Na ovaj način sportski događaji privlače veliku pažnju i interes široke sportske i društvene javnosti.
Značaj sportskih odgađaja može se ilustrovati na različite načine, a neki od najuočljivijih su: Pozitivno skretanje pažnje na organizatore i mesto održavanja sportskog događaja; Privlačenje posetilaca i učesnika; Privlačenje ekonomske koristi za mesto u kome će se sportski događaj održati...
Sportski događaj predstavlja ogledalo efikasnosti ne samo sportskog treninga i pripreme sportista, već i drugih funkcija sportske organizacije i sporta uopšte, uključujući efikasnost menadžmenta i njegove uloge u ostvarivanju ciljeva sportske organizacije (Prof. dr. Milan Tomić, 2001).
Literatura:
Marketing u sportu - Milan Tomić
Events Management - Glenn Bowdin
Menadžment u sportu - Mr. Jovan Šurbatović
Menadžment sportskog događaja na primeru Olimpijskih igara -
Menadžment događaja - Dr. Tatjana Pivac, Mr. Igor Stamenković
